Kringavond 15 november 2012

Kremboong: gebied met rijke geschiedenis

Door: Henriëtte Meppelink

HOOGEVEEN - Als er iemand is die veel weet over het bos Kremboong in Stuifzand, dan is het toezichthouder Hero Moorlag wel. Hij hield gisteren tijdens de kringavond van de Historische Kring Hoogeveen een lezing over het ontstaan van het gebied en wat daar in de loop van de jaren allemaal mee en in is gebeurd. Een reis door tijd en ruimte. Mooie kronkelende paadjes, schuilhutten uit de Tweede Wereldoorlog en veel verschillende planten en diersoorten. Je vindt het allemaal in het Kremboongbos tussen Stuifzand en Tiendeveen. Ooit besloeg Kremboong nog 250 hectare, daar is nu nog maar 38 van over. Genoeg om het een echt bos te noemen. Moorlag laat een dia zien uit 1901. ,,Het gebied bestond toen uit heideveld en bos en was echt groot. Het maakte deel uit van het Drijberse Veld."

,,In 1935 vond de afbraak van het bos plaats. In 1938 werd de ondergrond te koop aangeboden in de Hoogeveensche Courant. De Groninger herenboer Ubbens koopt de grond, 90 procent van de kosten van de ontginning wordt gesubsidieerd en hij stelt bedrijfsleider Buikema aan." De familie Ubbens wil het hele gebied in 1980 verkopen. Er komen vier boeren en Moorlag vraagt de toenmalige bedrijfsleider Van Houten wat er met het bosrestant, 38 hectare, gebeurt. ,,Dat moest volgens hem ook worden verkocht.
Ik heb toen brieven geschreven naar Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en Stichting Het Drentse Landschap. Uiteindelijk heeft Stichting Het Drentse Landschap het bos in 1981 gekocht en werd ik
toezichthouder." Waar komt de naam Kremboong nou eigenlijk vandaan? Ook dat heeft Moorlag uitgezocht. ,,Frederik s' Jacob kocht het gebied in 1858 en vernoemde het naar zijn suikerrietplantage Kremboong bij Soerabaja op Java. Fotograaf Julius Pangkey is er heen geweest, hij komt oorspronkelijk uit Indonesië, en heeft een aantal foto's voor mij gemaakt.
Deze heb ik ook op dia gezet en stammen uit het begin jaren '80." Ook in de Tweede Wereldoorlog gebeurde er veel in het Kremboong: Kamp Kremboong. Daar was plek voor 240 personen en zij werden ingezet voor de ontginning van de heidevelden. Eind juli 1942 werden de Joden die daar gehuisvest waren, getransporteerd naar Kamp Westerbork. Meer dan tien bewoners, waaronder Ies Jacobs, wisten te ontsnappen.
Moorlag nodigde Ies Jacobs uit om een kijkje te nemen in het bos. ,,Nadat ik in 2008 het boek Overleven een Kunst van Ies Jacobs in handen kreeg, heb ik hem gebeld voor een bezoek aan Kremboong. Hij is daar in 2008 geweest en ik heb veel met hem gesproken. Aan de Historische Kring heb ik toen gevraagd of het mogelijk was een monument op te richten voor Werkkamp Kremboong. Dat is in 2009 gebeurd en Jacobs heeft het monument onthuld. De J.C. Rahderschool in Tiendeveen heeft het monument geadopteerd."