Skip to main content

Kringavond over "Flint, zwerver uit de oertijd”.

Op dinsdag 18 september 2018 om 19.30 uur was er een kringavond van de Historische Kring Hoogeveen. De heer Egbert Meijers gaf een lezing over de opvallend onopvallende aanwezigheid van zwerfkeien in het leven van de Drent.

Egbert Meijers

Toen het landijs, wat ongeveer 4 kilometer dik was, zich 150.000 jaar geleden terugtrok naar noordelijke streken lag Drenthe bezaaid met flinten (zwerfstenen/veldkeien). Het was heel veel zwerfsteenmateriaal (dieptegesteente, ganggesteente en sedimentair gesteente. Dit laatste bestaat uit laagjes ontstaan uit de zeebodem). In Nederland was de ijstijd beperkt tot noord Nederland. Zuid-Nederland was gevrijwaard van de laag ijs. De hunebedbouwers maakten gebruik van de flinten voor het bouwen van hun indrukwekkende graven. In Nederland staan momenteel nog 54 hunebedden, waarvan 52 in Drenthe. Drentse boermarken werden begrensd met flinten en in de Drentse beken legde men er doorgangen mee aan. Op de Hondsrug vinden de boeren ieder jaar nog steeds bergen stenen nadat de aardappeloogst geweest is. In de 18de eeuw werden flinten lucratieve handelswaar en massaal gebruikt voor versterking van de dijken rond de Zuiderzee. Miljoenen karrenvrachten keien zijn, vaak uit Drenthe, vervoerd voor deze dijkverzwaringen. Mede door de Drentse flinten werden Holland en Friesland bespaard van een mogelijk desastreuze watersnoodramp. 

Tijdens de ontginningen in de jaren ’20 en ’30 van de vorige eeuw werden tientallen kilometers wegen aangelegd met flinten. In Drenthe lag ooit 77 km. aan keienwegen van 3 m. breed. Veel van deze wegen zijn verdwenen. Staatsbosbeheer beheert de nog bestaande keienwegen. Ook bij de bouw van huizen, boerderijen en kerken werden flinten gebruikt. Bij restauratie van parochiekerken vond men veldkeien op een rij als fundament. Hier kwamen houten balken bovenop. Ook werden landsgrenzen aangegeven met flinten, de zogenaamde markestenen. Honderden mensen verdienden hun brood aan de flinten. 

Na afloop van de Tweede Wereldoorlog plaatste men ter herinnering in veel dorpen monumenten van flinten. Er was toen niet veel geld en dit was een goedkope oplossing. Vandaag de dag worden flinten nog steeds toegepast, door kunstenaars zoals Adrie de Fluiter (kunstwerk bij Klazienaveen, op oude spoortracé). In Hoogeveen, bij de Nieuwebrugsluis in Nijstad, staat een monument van 6 veldkeien, gemaakt door Han Veurink.

De flint is nog steeds niet weg te denken uit onze cultuur. Het is belangrijk om deze in de Drentse geschiedenis een goede plek te geven als belangrijk geologisch erfgoed.

Het was een indrukwekkende kringavond, waarvan de bezoekers erg genoten hebben.